ilginç bilgiler

ilginç bilgiler
Yapi$tiricilar Nasil Yapi$tiriyor?

Yapi$tiricilarin sagladigi yapi$tirma olayi aslinda kimyasal reaksiyondan ba$ka bir$ey degildir. Gunumuzde imalatcilar yapi$tiricilari sentetik malzemeler kullanarak yaparlar. Yapi$tirma olayinda benzer yada iki malzemeden iki madde, birde yapi$kan gerekir. Burada en onemli gorev yapi$tiricidadir. Yapi$tirici molekullerinin diger iki madde molekulleri ile birle$me egilimi gosterir bir yapida olmasi gerekir.


Radyonun Sesi Acilinca Pil Daha Cabuk mu Biter?


Pille calisan portatif radyolarda sesin yuksekligi pilin omrunu etkiler. Radyo acik, sesi kapali durumu ile sesin sonuna kadar acik durumu arasindaki fark pillerin omurlerinin kisalmasina neden olur. Ses sonuna kadar acildiginda pillerden cekilen akim yuzde 30 artmaktadir. Bu durum, kucugunden buyugune, pille cali$an ve ses yukselticisi olan butun radyo, teyp, volkmen vb. icin aynidir.

Matematikte Nicin -2 ile -2 nin Carpimi +4 Eder?



Haftanin be$ gunu ise otobus ile gidip geldiginizi varsayalim. Her sefer bir milyonluk bir biletle yapiliyor. On milyon tutarinda on tane bilet aldiniz. Her gun gidi$ geli$ kullandikca iki tanesi eksiliyor. Bunun e$itlikteki yeri (-2) dir dir. Siz bu isi be$ gun suresince yani 5 kez yaparsaniz (-2)x( +5)= 10 olur. Diyelim ki bayram tatilinin iki gunu o haftanin Per$embe ve Cuma gunlerine geldi ve tatil. Bu kez yapmaniz gerekeni yapmiyorsunuz. Iki gunluk 4 bileti kullanmiyorsunuz. Bu hareket, yapmaniz gerekene gore negatif yani ters yonde bir harekettir. Her gun bilet almak yerine iki gun suresince hic bilet kullanmiyorsunuz. Iki kere negatif hareketi "-2" bilet uzerinde yapinca o hafta elinizde (-2)x( -2) =(+4) . bilet kaliyor.


Termos Nasil Sicagi Sicak, Sogugu Soguk Tutuyor?


Tek nedeni vardir, vakum. Yani bo$luk. Bir termosta ic ice gecmi$ iki kap vardir. Di$taki metal bir kap olup icteki genellikle bir cam sisedir. Ikisinin arasindaki hava ise bo$altilmi$tir. Tam olmasa da ureticiler tarafindan elde edilebilen tama yakin bir bo$luk vardir. Vakumlu bir ortamda hava molekulleri de olmadigindan isi iletilemez. Cismin isisi ba$langicta ne ise o halde kalir. Icerden di$ariya, di$ardan iceriye isi geci$i olmaz. Boylece termosa konan sivi sicaksa sicak, soguksa soguk kalir.


Bir Hafta Nicin 7 Gundur?


Babilliler 7 gunluk haftayi zaman birimi olarak kullaniyorlardi. Ilk caglarda bilinen be$ gezegen ile gune$ ve ayin sayisinin 7 olusu bu sayiyi gizemli ve ugurlu kiliyordu. Daha sonra dinlerde, gogun 7 kat olusu ve dogadaki ana renk sayisinin 7 olusu, muzik notalarinin 7 olusu sayinin onemini daha cok belirtti. Daha sonra Fransa takvim yapisini degi$tirerek hafta sayisini 10 yapti ama kabul gormedi. Rusya 5 gunluk hafta uygulamasina gecti, o da tutulmadi. Sonunda yine hafta 7 gun olarak kaldi.


Nicin Otellerin Kapilari Doner Kapidir?


Doner kapilarin tek amaci enerji tasarrufudur. Buyuk binalarin icerleri devamli olarak isitilir. Acilan normal kapidan iceri soguk hava rahatlikla girer. Eger normal kapi kullanilirsa hava degi$imi nedeniyle klimalar veya motorlar yeniden cali$acaktir. Ozellikle cok ki$inin girip ciktigi otel veya benzeri binalarda enerji tasarrufu icin doner kapi kullanilir. Doner kanatlar sicak havanin di$ari cikmasina, soguk havanin da iceri girmesini-engeller.


Bardaktaki Buzlar Nicin Birbirlerine Yapi$irlar?

Buzun erimesi icin yalnizca sicaklik degil basinc da onemlidir. Daglardaki buzullarin kayma nedeni de budur. Basincla alt tabaka erir ve kayma olu$ur. Bir kabin icinde ya da bir bardakta ust uste duran buzlarin her biri altindakine degdigi noktada bir basinc olu$turur ve bu, noktada cok kucuk kisim erir. Buradan hareket eden su cok az yanda iki buz kupcugunun birle$tigi noktada tekrar donar. Iki buz parcasi kaynak yapilmi$casina birbirlerine yapi$ir ve orada bir daha erime olmaz.


Kuma$lar Yikandiktan Sonra Nicin Ceker?


Aslinda kuma$ islaninca lifler $i$tiginden kumasin az biraz uzamasi gerekmektedir. Ama-bukumlerin acilarindaki deformasyonun yarattigi cekme kuvveti daha fazla oldugundan sonucta kuma$ boydan kisalir. kuma$ yikandiktan sonra kurutuldugunda $i$mi$ lifler eski durumlarina gelirler. Ama kuma$ ilk olculerine donemez. Su, yuksek isi, calkalama, sabun hepsi kumasin cekmesini kolaylastirir. Kuma$ birkac kez yikandiktan sonra olculeri belli bir dengeye ula$ir ve ondan sonra yikandiginda cekmez.

Cinlilerin Gozleri Neden Cekiktir?


Yalniz Cinlilerin degil Orta ve Guneydogu Asyada yasayanlarin, Japonlarin hatta Eskimolarin da gozleri cekiktir. Aslinda goz yapisi butun dunyada aynidir. Farki yaratan goz kapaklaridir. Cekik gozlu diye nitelendirilen irklarda gozun uzerindeki goz kapaginin ikinci kivrimi, gozun ustune daha cok inmi$tir. Bazi teorilere gore bu kivrim insanlarin gozlerini yogun kar tabakasinin, goz kama$tiran i$igindan korumak icin bir ce$it kar gozlugu gibi geli$mi$tir. Cinde ve oteki bolgelerde her ne kadar yogun kar yagmiyorsa da onlarin atalarinin buzul caginda kuzeyde yasadiklari daha sonra guneye indikleri kanitlanmi$tir. Yalniz gozleri degil, burunlari da ruzgâra karsi korunmak icin kuculmu$, burun delikleri sogugu engellemek icin daralmi$tir. Ciltleri de koruma amacli olarak yaglidir. Goz kapaklari da yaglidir. Gozu ve ic tabakalarini kara ve buza kar$i korur. Yani cekik gozlu degil, du$uk goz kapakli, demek daha dogrudur.


Ate$ Bocegi Nasil I$ik Saciyor?


Yaz gecelerinin karanliginda otlarin arasinda veya havada ucarken parildayan, yanip sonerek sari-ye$il bir i$ik veren bir bocegi gormu$sunuzdur. Yanina yakla$ildiginda i$igini sonduren, gece karanliginda izini kaybettiren bu bocegin ismi ate$ bocegidir.
Aslinda bu bocegin verdigi i$igin ate$le de sicaklikla da bir ilgisi yoktur. Bunun bilimsel adi "soguk i$ik"tir ki gunumuz teknolojisi bu i$igi henuz yapay olarak uretmeyi ba$aramami$tir. Bilim insanlari dunyada milyonlarca yildir mevcut olan bu tabiat teknolojisinin once cali$ma mekanizmasini cozmek sonra da taklit ederek insanlik hizmetine sunabilmek icin cali$malarina hiz vermi$lerdir.
Kisa bir zaman oncesine kadar surtunme veya isi olmadan i$ik elde etmenin imkansiz olduguna inaniliyordu. Nasil ki normal bir ampul kendisine verilen enerjinin yuzde 4"unu, florasan ampul ise yuzde 10"unu i$iga donu$turebiliyor, geri kalanini isi olarak yayiyorsa, ate$ boceginde de benzer bir durum oldugunu sanan bilim insanlari, bocegin bu i$ icin kullandigi enerjinin tamamini i$iga donu$turebildigini tespit edince hayrete du$tuler. Gelelim ate$boceginin i$ik uretme mekanizmasina... Aslinda ate$ boceklerinin i$ik verme reaksiyonlari o kadar hizlidir ki bu fonksiyonun kademelerini incelemek hemen hemen imkânsizdir. Yani i$ik uretim mekanizmasi hakkindaki bilgiler hala teoride kalmaktadirlar. Kesin olarak bilinen bunun molekuler seviyede kimyasal bir i$lem oldugu, bazi molekullerin ayri$arak daha yuksek enerjili hale gecebildikleri ve bu fazla enerjiyi i$iga donu$turebildikleridir.
Ate$ boceginin karin bolgesindeki i$ik organinda bulunan guddelerden, i$ik elde elmede rol alan iki ana kimyasal madde uretilmekledir. Bunlardan birincisinin kimyasal yapisi aydinlatilmi$ ve yapay olarak elde edilmi$tir. Ikincisinin ise yapisindaki gizem cozulmesine ragmen sentetik olarak uretilmesi hala mumkun olamami$tir. Ate$ boceklerinde uretilen iki kimyasalin birle$iminin de i$ik vermeye tam olarak yetmedigi, bocegin i$ik bolgesine yakin solunum organinin i$ik verme aninda burayi oksijenle beslemesi gerektigi tespit edilmi$tir. Bilinmeyen bir ba$ka ayrimi ise bu i$igi hangi $alterin acip kapadigidir.
Bu gizemli boceklerin 2 bin ce$idi olup erkekleri ucabilirken di$ileri kanatsizdirlar. Erkekler di$ileri aramak icin geceleri ucarlar ve i$iklarini birbirleri ile ileti$im kurmak icin kullanirlar. En iyi i$ik verimini geli$mi$ di$iler verir. Ate$ bocekleri geceleri 3 saat sureyle i$ik verebilirler.
Genellikle isirarak zehirledikleri salyangozlari yedikleri icin kirecli topraklarin oldugu nemli bolgelerde daha cok gorunurler. Parlamayi saglayan kimyasal maddeler sayesinde, kazara onu yiyen bir du$mani kusmak zorunda kalir ve bir daha ba$ka ate$ bocegi yemeye te$ebbus etmez.


Dogum Gununde Pasta Kesme Adeti Nereden Geliyor?


Dugunlerde pasta kesmek adetinin, yeni evlilere bereket, dogurganlik ve mutluluk dileklerinin iletilmesinin zaman icinde geli$mi$ bir $ekli oldugundan bahsetmi$tik. Dogum gunlerinde pasta kesmek adetinin ise tarihi kokeni ve amaci degi$iktir. Zaten tek kat olan $ekli ve uzerindeki mumlar nedeniyle pasta gorunu$ olarak da dugun pastasindan farklidir. Pasta sozcugunu hep gunumuzdeki anlami ile kullaniyoruz. Aslinda tarihi geli$imi icinde kek demek daha dogru olur. Dogum gunu pastasinin bilinen tarihi Helen uygarliklarina kadar uzanir. Bir kutlama amaci ile ortaya cikmasi ise Ortacagda Almanyada olmu$tur. 13. yuzyilda Almanyada cocuklara gosterilen ilgi belki bugunkunden bile fazlaydi. Dogum gunleri bir festival $eklinde kutlaniyordu. Dogum gunu kutlamasi sabaha kar$i, $afakta, gun agarirken ba$liyordu. Ustu yanar mumlarla suslenmi$ pasta kek eve getirildiginde cocuk uyandiriliyor, pastanin ustundeki mumlarin ise yemek vakti gelene kadar devamli degi$tirilerek surekli yanar halde kalmalari saglaniyordu. Yemegin ba$inda cocuk mumlari ufleyerek sonduruyor ve $olen ba$liyordu. Pastanin uzerindeki mumlarin sayisi cocugun ya$indan bir fazla oluyordu. Bu bir fazla mum, bir gun sonecek hayatin i$igini simgeliyordu. Ayrica cocuga bir cok hediyeler getiriliyor, o gun istedigi, sevdigi yiyecekler hazirlaniyordu. Yani o zamanlarda dogum gunu kutlamalari cocuklara yonelikti. Gunumuzde her ya$tan insanin kutladigi dogum gunu ve kesilen pasta i$te o zamanlarin bir adetinin devamidir. Dogum gunu pastasinin ustundeki mumlari bir ufleyi$te sondurmek, bu arada bir dilek tutmak, eger dilek gercekle$irse bunu kimseye soylememek adetleri de o gunlerden kalmadir